بررسی روابط عناصر مدل کسب‌وکار بانکداری الکترونیک ایران با رویکرد تحلیل عاملی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی - کمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران.

2 استادیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران.

3 دانشیار دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت، رشت، ایران.

چکیده

با پیشرفت فنّاوری اطلاعات و ارتباطات، مدل کسب‌وکار سازمان‌ها دچار تغییرات اساسی شده است. صنعت بانکداری نیز از این تغییرات مستثنی نبوده است. هدف این پژوهش تعیین روابط عناصر تشکیل‌دهنده‌ی مدل کسب‌وکار بانکداری الکترونیک ایران است. پژوهش حاضر از نظر روشِ تحقیق، کمّی و از نظر هدف، کاربردی و برحسب گردآوری اطلاعات، توصیفی از نوع همبستگی است. جهت رسیدن به هدفِ تحقیق و بر اساس پیشینه‌ی پژوهش از مدل مفهومی شش بخشی بانکداری الکترونیک ایران استفاده شد. بر این اساس با طرح فرضیه‌هایی روی عناصر مدل مذکور، همه‌ی روابط احتمالی عناصر مدل کسب‌وکار بانکداری الکترونیک ایران بررسی گردید. برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز پرسشنامه‌ای با طیف پنج سطحی لیکرت طراحی شد. جامعه آماری پژوهش را خبرگان، مدیران و متخصصان حوزه کسب‌وکار بانکداری الکترونیک کشور در بازه زمانی زمستان ۱۳۹۸ تشکیل دادند. قبل از توزیع پرسشنامه در جامعه، روایی صوری آن توسط اساتید دانشگاهی تائید و با محاسبه آلفای کرونباخ، پایایی آن نیز روی همه متغیرها تائید شد. برای تعیین حجم نمونه از فرمول کوکران در جوامع نامحدود استفاده و حجم نمونه آماری ۳۸۴ نفر تعیین گردید. جهت تحلیل داده‌های جمع‌آوری شده از تحلیل عاملی تأئیدی به‌عنوان یکی از روش‌های پیشرفته آماری جهت مدل‌سازی معادلات ساختاری و تعیین روابط عناصر تشکیل‌دهنده مدل استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد «زمینه‌های فرهنگی»، «نحوه تعامل بانک‌ها با سایر بازیگران صنعت» و «نحوه تعامل قانون‌گذار با بانک‌ها» موجب ارائه «خدمات رایگان بانکداری الکترونیک» شده است و «خدمات رایگان بانکداری الکترونیک» موجب افزایش «انتظارات مشتریان»، ایجاد «نظام کارمزدی اشتباه» و «منفعت شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت از کارمزدها» در نظام بانکی کشور گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the Relationship between the Elements of Iran's Electronic Banking Business Model using Factor Analysis Approach

نویسندگان [English]

  • Aliakbar Arsanjani 1
  • Ali Gholipour Soleimani 2
  • Narges Delafrooz 2
  • Mohammad Taleghani 3
1 PhD Candidate of Business Management, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University Rasht Branch, Rasht, Iran.
2 Assistant Professor, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University Rasht Branch, Rasht, Iran.
3 Associate Professor, Faculty of Management and Accounting, Islamic Azad University Rasht Branch, Rasht, Iran.
چکیده [English]

The purpose of this study is to determine the relationships of the constituent elements of Iran's e-banking business model. The present research is quantitative in terms of research method, applied in terms of orientation and descriptive in terms of purpose. To achieve the research goal and based on the research background, a six-part conceptual model of Iranian electronic banking was used. Accordingly, by proposing hypotheses on the elements of the model, all possible relationships of the elements of the Iranian e-banking business model were investigated. A questionnaire with a five-point Likert scale was used to collect the required data. The statistical population of the study consisted of experts, managers and specialists in the field of e-banking business. Before distributing the questionnaire in the community, its face validity was confirmed by university professors and by calculating Cronbach's alpha, its reliability was also confirmed on all variables. To determine the sample size, Cochran's formula was used in unlimited communities and the statistical sample size was 384 people. To analyze the collected data, confirmatory factor analysis was used as one of the advanced statistical methods to model the structural equations and determine the relationships of the constituent elements of the model. The results showed that "cultural contexts", "how banks interact with other industry players" and "how the legislator interacts with banks" affect free e-banking services and "free e-banking services" affect "customer expectations", "wrong pay system" And "the benefit of companies providing payment services from fees" is effective.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business Model
  • Electronic Banking
  • Factor Analysis

مراجع

احمدی، سیدمحمود، و خندان سویری، مهدی (۱۳۹۴)، نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیک در ایران، چاپ اول، تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
ارسنجانی، علی اکبر و طالقانی، محمّد (۱۳۹۶)، «مقایسه مدل کسب و کار بانکداری الکترونیک بانک‌های ایران با مدل بانکداری جامع»، سومین کنفرانس سالانه مدیریت و اقتصاد کسب‌و کار، تهران، پژوهشکده مدیریت و توسعه پژوهشگاه فرهنگ و هنر.
استراوس، انسلم و کربین، جولیت (۱۳۹۶)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه‌ی زمینه‌ای، ترجمه‌ی ابراهیم افشار. چاپ ششم، تهران: نشر نی.
بایرام‌زاده، سونا و رجبی نهوجی، میثم (1398)، «اکتشاف سناریوهای آینده بانکداری الکترونیک در ایران»، فصلنامه علمی-پژوهشی سیاستگذاری عمومی، 5 (2)، 9-24.
حاجی حیدری، نسترن و حسینی‌کیا، عاطفه‌سادات، (۱۳۹۶)، مدل کسب‌وکار از مفاهیم تا اجرا، چاپ دوم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
دانایی‌فرد، حسن؛ الوانی، سیدمهدی؛ آذر، عادل (۱۳۹۸)، روش‌شناسی پژوهش کمّی در مدیریت: رویکردی جامع، چاپ سیزدهم، تهران: انتشارت صفّار.
دهبسته، کبری؛ پورابراهیمی، علیرضا؛ افشارکاظمی، محمدعلی؛ والمحمدی، چنگیز (1399)، «طراحی مدل کسب‌وکار مبتنی بر فناوری بلاکچین در کشورهای در حال توسعه با استفاده از متد کیفی تحلیل محتوا (مطالعه موردی در اپراتورهای تلفن همراه ایران)»، فصلنامه مدیریت بهبود، 14 (2)، 151-173.
رضایی‌منش، بهروز؛ رودساز، حبیب‌اله؛ تقوی‌فرد، محمدتقی؛ حقیقی‌کفاش، مهدی؛ کمرئی، عباس (۱۳۹۶)، «شناسایی قابلیت‌ها و منابع جهت تغییر در مدل کسب‌وکار در بانک‌های تجاری ایران»، فصلنامه علمی پژوهشی دانش سرمایه‌گذاری، 21 (6)، ۱۶۱-۱۷۳.
صادقی، ابوالفضل؛ صفری، سعید؛ عباسی، رضا (1398)، «طراحی مدل کسب‌وکار با رویکرد لارج (مطالعه موردی: فروشگاه زنجیره‌ای هایپرمی)»، توسعه کارآفرینی، 12 (2)، 221-239.
قدس‌الهی، احمد، و تندنویس، فرید (۱۳۹۷)، «ارزیابی نقش مؤلفه‌های رقابتی بانکداری الکترونیکی در صنعت بانکداری ایران»، فصل‌نامه مطالعات مالی و بانکداری اسلامی، 9 (4)، ۱-۳۱.
میرز، لاورنس اس؛ گامست، گلن؛ گارینو، ا. جی. (۱۳۹۱)، پژوهش چندمتغیری کاربردی، مترجمان: حسن‌پاشا شریفی، سیمین دخت رضاخانی، حمیدرضا حسن‌آبادی، بلال ایزانلو و مجتبی حبیبی، چاپ دوم، تهران: انتشارات رشد.
نظری، محسن؛ کیماسی، مسعود؛ قدس‌الهی، احمد (۱۳۹۸)، «مدل‌سازی کسب مزیت رقابتی در بانکداری الکترونیکی با رویکرد مفهوم‌سازی بنیادی»، فصلنامه مدیریت بازرگانی، ۱۱ (۱)، ۴۵-۶۲.
Akter, S., D'Ambra, J., & Ray, P. (2011). “An evaluation of PLS based complex models: the roles of power analysis predictiv edictive relevance and GoF index”, Proceedings of the Seventeenth Americas Conference on Information Systems, Detroit, Michigan: Faculty of Business and Law, Available at: https://ro.uow.edu.au/.
Arsanjani, A., Gholipour Soleimani A., Delafrooz N., Taleghani M., (2019). “Challenges of the Iranian E-Banking Business Model in Digital Transformation”, Journal of Money and Economy, 14 (3): 389-419.
Fuller, C., Haefiger, S. (2013). “Business Models and Technological Innovation”, Long Range Planning, 46 (6): 419-426.
Goforth, C. (2015). “Using and Interpreting Cronbach’s Alpha”, University of Virginia Library, Statistical Consulting Associate, Available at: https://data.library.virginia.edu/.
Götz, O., Liehr-Gobbers, K., & Krafft, M. (2009). Evaluation of structural equation models using the partial least squares (PLS) approach. Heidelberg: Handbook of Partial Least Squares, Springer Handbooks of Computational Statistics, Available at: https://rd.springer.com.
Guest, M., (2014). “Building Your Digital DNA”, United Kingdom: Deloitte LLP, Available at: https://www2.deloitte.com.
Haaker, T., Bouwmanb, H., Janssenb, W., & Mark de Reuver (2017). “Business model stress testing: A practical approach to test the robustness of a businessmodel”, Futures, 89, 14-25.
Henseler, J., Ringle, C.M., & Sinkovics, R.R., (2009). “The use of partial least squares path modeling in international marketing”, Advances in International Marketing, 20, 277–319.
Jacobs, K., Lindell, P., Rietra, M., Davisson, M., Buvat, J., KVJ, S., & Cherian, S., (2017). “Making the Digital Connection: Why Physical Retail Stores Need a Reboot” Capgemini Consulting. Available at: https://www.capgemini.com.
Jayasinghe-Mudalige, UK, Udugama, JMM, & Ikram, SMM, (2012).  “Use of structural equation modeling techniques to overcome the empirical issues associated with quantification of attitudes and perceptions”, Journal of Applied Statistics, 13, (1): 15-37.
Leitao, A., Cunha, P., Valente, F., & Marques, P., (2013). “Roadmap for business models definition in manufacturing companies”, Forty Sixth CIRP Conference on Manufacturing Systems, (7): 383-388.
Massa, L., Tucci, C., & Afuah, A., (2017). “A critical assessment of business model research”. Academy of Management Annals, 11(1), 73–104.
Mendling, J., Baesens, B., Bernstein, A., & Fellmann, M., (2017). “Challenges of smart business process management: An introduction to the special issue”, Decision Support Systems, 100, 1-5.
Michalos, A. C. (2014). Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Canada: Humanities, Social Sciences and Law, Springer, Dordrecht.
Philippon, T., (2017). “The Fintech Opportunity”, Bank for International Settlements, Available at: www.bis.org.
PWC, (2014). “Retail Banking 2020: Evolution or Revolution”, Available at: https://www.pwc.com.
Sinha, I., & Mukherjee, S., (2016). “Acceptance of technology, related factors in use of off branch e-banking: an Indian case study”, Journal of High Technology Management Research, 27(1), 88-100.
Taherdoost, H., Sahibuddin, Sh., & Jalaliyoon, N., (2014). Exploratory Factor Analysis; Concepts and Theory, Advances in Applied and Pure Mathematics, Malaysia: University Technology Malasysia.
Wetzels, M., Odekkerken-Schroder, G., & Van Oppen, C., (2009). “Using PLS path modeling for assessing hierarchical construct models: Guidelines and empirical illustration”, MIS Quarterly, 33(1): 177-190.
Wirtz, B. (2016). Business model management: Design process instruments, 2nd edition, Speyer: Wirtz, B.W.
Zach, (2019). “A Guide to Bartlett’s Test of Sphericity”, Retrieved from Statology Organization, Available at: https://www.statology.org/.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار