طراحی مدل کسب‌وکار برای چابکی سازمان (مطالعة موردی: شرکت خودروسازی سایپا)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی - کمی

نویسندگان

1 استادیار دانشکدة مدیریت و حسابداری پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی گرایش استراتژیک، پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

دستیابی به جایگاه رقابتی مناسب برای یک شرکت، فقط با کمک مدل مناسب کسب‌وکار امکان‌پذیر است. هدف این پژوهش، طراحی مدل کسب‌وکار مناسب برای چابکی سازمان در شرکت سایپا است. پژوهش حاضر رویکردی کیفی دارد و از «نظریة برخاسته از داده‌ها» استفاده می‌کند. پس از انتخاب هفت نفر از خبرگان شرکت سایپا با روش نمونه‌گیری هدفمند و مصاحبة نیمه‌ساختاریافته، داده‌ها گردآوری شدند. سپس در سه مرحلة کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند و درنهایت 53 گزارة مفهومی اولیه از کدگذاری باز، 18 گزارة مقوله‌ای از کدگذاری محوری و 6 عامل اصلی از کدگذاری انتخابی، شناسایی شد. نتایج تأیید می‌کند مقولة اصلی فرایند، «مدل کسب‌وکار» است که با توجه به عوامل علی (مانند قابلیت دسترسی فزاینده به فناوری، جهانی‌شدن بازارها و رقابت تجاری)، عوامل زمینه‌ای (مانند بسترسازی ساختاری و فرهنگی) و عوامل محیطی (مانند عوامل اقتصادی، اجتماعی، بین‌المللی و بازار) شکل گرفته است و از طریق راهبردهای مشتری، بازار، محصول، قابلیت پویا، زنجیرة ارزش و مالی، به سه دستۀ پیامد چابکی، تولید ثروت و کسب مزیت رقابتی پایدار منجر می‌شود.نتایج این پژوهش، اطلاعات محققان این حوزه را در زمینة اهداف، چالش‌ها و پیامدهای مدل کسب‌وکار چابک افزایش می­دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Designing the business Model for organizational agility (Case Study: SAIPA Company)

نویسندگان [English]

  • Asef Karimi 1
  • Soma Rahmani 2
1 Assistant Professor, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Iran.
2 Master's Student, Faculty of Management and Accounting, College of Farabi, University of Tehran, Iran.
چکیده [English]

Giving a competitive advantage is possible by using a suitable business model. The purpose of this research is to design the business model to organizational agility in the SAIPA Company in Iran. A qualitative approach is used in this research, and the research method was Grounded theory. Data collection was performed by 7 in-depth Semi-structured interviews with the SAIPA's experts who are selected by the purposive sampling method. Data analysis was done in 3 steps of open coding, axial coding and selective coding. Eventually, 53 concepts from open coding, 18 categories from axial coding, and 6 factors from selective coding were identified. The results confirm that the Business model is the core category which is created by according to 2 causal factors of "increasing access to technology, the Globalization of markets and business competition"; 2 contextual factors of "structural and cultural preparation"; and 4 environmental dimensions of "Economical, Political, International and Market factors"; and it is lead to 3 outcomes of "organizational agility, Sustainable competitive advantage and wealth" by 6 strategies of "Product, Market, Dynamic capabilities, Value chain and financial factors". The findings could improve researcher's knowledge about agile business model goals، challenges،influential factors and outcomes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • agility
  • Business model
  • Grounded theory
  • Sustainable competitive advantage
بازرگان. عبّاس (1389). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته: رویکردهای متداول در علوم رفتاری، چاپ دوم، تهران: نشر دیدار.
خدامی، سهیلا، خداداد حسینی، سید حمید، مشبکی، اصغر، آذر، عادل (1391). "طراحی مدل چابکی مشتری با رویکرد قابلیت‌های پویای سازمانی: بررسی نقش شایستگی IT، هوشیاری کارآفرینانه و زیرکی بازار"، فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات بازاریابی نوین، سال دوم، شماره اول، صص 1-24.
کرسول، جان، دانایی فرد، حسن (مترجم)، صالحی، علی (مترجم). (1391). طرح پژوهش: رویکردهای کمی، کیفی و شیوه ترکیبی، چاپ اول، تهران: نشر مهربان.
شیخ، عاطفه، فتحیان، محمد (1388). "ارائه مدلی برای توسعه چابکی در سازمان‌ها"، مهندسی صنایع و مدیریت شریف، دوره 1، شماره 2، صص 127-136.
فرزانه، ماندانا، سهرابی، بابک، رئیسی وانانی، ایمان (1390). "بررسی نقش ابعاد ساختار سازمانی در تسهیل چابکی سازمان‌های تولیدکننده نرم افزار: یک شرکت نرم افزاری"، پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، دوره 1، شماره 3، صص 135- 167.
کرسول، جان، پلانوکلارک، ویکی، کیامنش، علیرضا (مترجم)، سرایی، جاوید (مترجم). (1390). روش‌های پژوهش ترکیبی، چاپ یکم، تهران: نشر آییژ.
کوربین، جولیت، استراس، آنسلم، محمدی، بیوک (مترجم). (1390). اصول روش تحقیق کیفی: نظریه مبنایی، رویه‌ها و شیوه‌ها، چاپ سوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مبینی دهکردی، علی، رضوانی، مهران، داوری، علی، فروزان، فاطمه (1393). "مدل کسب‌وکار نوآورانة B2C برای شرکت‌های پخش (مطالعة موردی: شرکت گلرنگ پخش)"، فصلنامة توسعه کارآفرینی، دوره 7، شماره 3، صص 569-588.
منوریان، عبّاس، مقیمی، سید محمد، موحدی، مسعود، حسین زاده، ماشالله (1391). "تبیین خط مشی‌گذاری توسعه صادرات بنگاه‌های کوچک ومتوسط با استفاده از راهبرد نظریه‌پردازی داده بنیاد"، مدیریت دولتی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، دوره 4، شماره 3، صص 123-144.
Ahmed, P. K., Wang, C. L. (2007). "Dynamic Capabilities: A Review and Research Agenda", The International Journal of Management Reviews, Vol. 9, No. 1, PP 1-43.
Amit,Raphael and Zott, Cristoph (2012)."Creating Value Through Business Model Innovation", MIT Sloan Management Review, Vol. 53, No. 3, pp 40-49.
Anjorin Joshua, Adetunji, Ravi Poornima, Vandhana (2012). Business Models: Assessment of the dynamic aspects and non-dynamic aspects, Karlskrona, Sweden : Master’s Thesis in Innovation, Entrepreneurship and Business Development, Published by School of Management.
Boons,Frank, Freund, Florian Ludeke (2012). "Business Models for Sustainable Innovation: State-of-the art and Steps Towards a research agenda", Journal of Cleaner Production, pp. 1-11.
Chesbrough, Henry (2007).Embracing Open Business Models.Berkeley , Published by Universuty of California
Doz,Yuves. L, Kosonen,Mikko (2010). "Embedding Strateegic Agility: A Leadership Agenda for Accelerating Business Model Renewal", Long Range Planning, No. 43, pp. 370-382.
Erande,Ameya S, Verma, Alok. K. (2008). Measuring Agility of Organizations – A Comprehensive Agility Measurement Tool (CAMT), Proceedings of The 2008 IAJC-IJME International Conference, Old Dominion University.
Hugos, Michael. (2009). Business Agility, Sustainable Prosperity in a Relentlessly Competetive world. New Jersey, John Willy and Sons.
John, Caron H. St, Cannon, Alan R. and Pouder, Richard W. (2001). "Change Drivers in the New Millennium: Implications for Manufacturing Strategy Research". Journal of Operations Management. N 19, PP 143–160
Lawson, Benn, Samson, Danny (2001). "Developing Innovation Capability In Organizations: A DynamicC Capabilities Approach". International Journal of Innovation Management. Vol 5, N 3, PP 377-400.
Lambert, Susan C., Carter, Amanda J., Burritt, Roger L (2012). "Recognising Commitment to Sustainability through the Business Model", Centre for Accounting, Governance and Sustainability Occasional Working Papers, No. 15, PP. 1-15.
Lin, Ching Torng, Chiu, Hero, Chu, Po Young (2006). "Agility index in the supply chain", International Journal of Production Economics, No.100, PP. 285-299.
Magretta, Joan (2010). Harvard Business Review on Business Model Innovation, USA: Published by Harvard Business School.
Masanell, Ramon Casadesus, Zhu, Fong (2013). "Business Model Innovation and Competitive Imitation: The Case of Sponsor-based Business Models",Strategic Management Journal, No. 34, PP. 464-482.
Sabir, M. Suleman, Hamed, Raja Mazhar, Rehman, Kashif Ur; Rehman, Igaz Ur (2012). "Theoretical Foundation of Business Model and their Building Blocks", Journal of Management Research,Vol. 4, No. 4, pp. 160-179.
Shafer, Scott M., Smith, H. Jeff, Linder, Jane C. (2005). "The power of business models", Business Horizons, No. 48, PP. 199-207.
Sharifi, H., Zhang, Z. (2001). "Agile Manufacturing in Practice: Application of a Methodology", International Journal of Operations & Production Management, Vol 21, No. 5/6, PP. 772-794.
Sharp, J. M, Irani, Z, Desai, S. (1999). "Working towards Agile Manufacturing in the UK industry", International Journal of Production Economics, No. 62, PP. 155-169.
Sherehiy, Bohdana; Karwowski, Waldemar, Layer, Johnk (2007). "Areview of Enterprise Agility: Concepts, Framworks, and Attributes", International Journal of Industrial Ergonomics, No. 37, PP. 445-460.
Stubbs, Wendy, Ckoklin, Chris (2008). "Conceptualizing a Sustainability Business Model", Journal of Organization and Environment, Vol. 21, No. 2, PP. 103-127.
Vazquez-Bustelo, Daniel, Avella, Lucıa, Fernandez, Esteban (2007). "Agility Drivers, Enablers and Outcomes: Emperical Test of an Integrated Agile Manufacturing Model", International Journal of Operations & Production Management, Vol. 27, No. 12, PP. 1303-1332.
Weiblen, Tobias, Frankenberger, Karolin, Gassmann, Oliver (2013). "The Open Business Model: Towards a Common Understanding of an Emerging Concept", 13th cnference of Democratising Mnagement, Istanbul, Turkey, Galatasary University, pp. 1-33.
Yusuf, Y. Y., Srahadi, M and Gunasekaran, A. (1999). "Agile manufacturing: The drivers, concepts and attributes", International Journal of Production Economics, No. 62, pp. 33-43.