ارائة الگوی توسعة پایدار خوشه‌های کسب و کار در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی - کمی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت رفتار سازمانی، دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد دانشکدة علوم اداری و اقتصادی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

خوشه‌های کسب و کار، الگویی نوین از توسعة اقتصادی در جهان به‌شمار می‌روند. در سال‌های اخیر سیاستگذاران کشور ما نیز به این الگو توجه بسیاری داشته‌اند. براین‌اساس، این پژوهش در پی آن است که با استفاده از تجربیات کسب‌شده در زمینة توسعة خوشه‌های کسب و کار در ایران، الگویی را نیز برای توسعة پایدار خوشه‌های کسب و کار در کشورمان پیشنهاد کند. برای ارائة الگوی مذکور از استراتژی کیفی مطالعة موردی استفاده شد. داده‌های پژوهش به روش تحلیل مضمون تجزیه و تحلیل شد. جامعة مورد مطالعه را عاملان توسعه و فعالان و مسئولان سازمان منطقه‌ای سیاستگذار خوشه‌های کسب و کار در ایران تشکیل می‌دهند. از مصاحبة نیمه‌ساختاریافته به‌عنوان ابزار اصلی گردآوری اطلاعات استفاده شد. در پژوهش حاضر، پنج خوشة کسب و کار مبلمان شاندیز، کفش مشهد، زعفران خراسان رضوی، لبنیات گرگان و پستة کرمان به‌عنوان موردهای مطالعه انتخاب شدند. نتایج تحقیق به شناسایی 24 مضمون پایه منجر شد که در قالب پنج مضمون سازمان‌دهنده دسته‌بندی شدند. این مضامین شامل دخالت مؤثر دولت، سرمایة اجتماعی، برنامه‌ریزی در خوشه‌ها، نکات روان‌شناسی و خصوصیات عامل توسعة خوشه است که تمام این مضامین ذیل مضمون فراگیر توسعة پایدار خوشه‌های‌ کسب و کار تعریف شدند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Designing a model for sustainable Development of business Clusters in iran

نویسندگان [English]

  • Meisam Zohurian 1
  • Fariborz Rahimnia 2
1 PHd Candidate, Ferdowsi University of Mashhad
2 Professor, Faculty of Economics and Business Administration, Ferdowsi University Of Mashhad
چکیده [English]

Business clusters are known as a  new model of economic development throughout the world. In recent years, this model has also been noted by policy-makers in Iran. Accordingly, the present study aimed at proposing a model for sustainable development of business clusters in iran based on experience in this regard. A qualitative strategy (case study) is used as the research method. Additionally, thematic analysis is applied in data analysis. The final research model is also drawn based on thematic network analysis. Five business clusters were selected as the cases to be studied. These cases include Shandiz’s furniture, Mashhad’s Shoes, Khorasan Razavi’s saffron, kerman pistachio and gorgan diary product. The results led to the identification of 24  basic themes. These basic themes were categorized into five organizing themes including effective government involvement, social capital and trust, cluster planning, behavioral and psychological considerations, and characteristics of cluster development agent. All five themes can be defined under one global theme known as sustainable development of business clusters. Business companies and cluster development policy-makers can apply the proposed model in their cluster development processes and work together in order to gain a sustainable competitive advantage against their competitors.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Business Clusters
  • Regional Development
  • Collaboration
  • Competitiveness
  • Industrial policy

مراجع

ابویی اردکان، محمد؛ معتمدی مهدیه (1391). «بررسی عوامل بازدارنده و پیشران در مسیر رشد و توسعه خوشه های صنعتی (مطالعه موردی خوشه نساجی یزد)» ، بهبود مدیریت، 6-3، 203-226.
حجی،رسول؛ پاسبانی، محمد(1388). «مطالعه روش توسعه خوشه صنعتی با رویکرد UNIDO در SME (مطالعه موردی تولید کنندگان قطعات خودرو استان آذربایجان شرقی)»، مدیریت صنعتی، 8(4)، 31-53.
رجب پور، حسین؛ ستاری فر، محمد (1392). «بررسی اثر توسعه خوشه‌های صنعتی بر کارایی و مزیت رقابتی بنگاه‌های کوچک و متوسط(مطالعه موردی: خوشه فرآوری سنگ تهران)»، اقتصاد و توسعه منطقه‌ای، 6، 54-82.
سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران(1393). «گزارش عملکرد دفتر توسعه خوشه‌های صنعتی»، گزارش کاری منتشر نشده.
سلیمانی، غلامرضا؛ عزیزمحمدلو،حمید؛ وحدت، سیاوش (1393).توسعه خوشه‌های کسب و کار در ایران، دستاوردها و تجارب عملی، آیین محمود، قم.
ظهوریان، میثم؛ لگزیان، محمد (1393). «الگوی مدیریتی شبکه‌سازی فعالان و تشکل‌های فرهنگی»، اندیشه مدیریت راهبردی، در حال چاپ.
کرد، باقر و خاشی، الیاس (1393).  «شناسایی و اولویت‌بندی عوامل ایجاد خوشه صنعتی با استفاده از روش فرایند تحلیل شبکه‌ای (مورد مطالعه: خوشه صنعتی خرمای سراوان)» ، توسعه کارآفرینی، 7(2)، 247-265.
منصوری، عیسی، (1381)، «آشنایی با خوشه‌های صنعتی» ، سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی.
موسایی،احمد؛منصوری‌موید، فرشته؛ قضاتلو، احمد(1388). «ارایه مدلی جهت استقرار خوشه صنعتی در پتروشیمی»، دانش و توسعه،28(16). 1-21.
Attride-Stirling, J. (2001). "Thematic networks: an analytic tool for qualitative research". Qualitative research, 1(3), 385-405.
Bayliss, D. (2007). "Dublin's digital hubris: lessons from an attempt to develop a creative industrial cluster". European Planning Studies, 15(9), 1261-1271.
Bellandi, M. (2002). "Italian industrial districts: An industrial economics interpretation". European Planning Studies, 10(4), 425-437.
Blum, U., Johansson, B., & Karlsson, C. (2009). Institutions and clusters.Handbook on Research on Innovation and Clusters. Edward Elgar: Cheltenham, pp. 361-373.
Boyatzis, R. E. (1998), Transforming qualitative information: thematic analysis and code development, Sage.
Brachert, M., Titze, M., & Kubis, A. (2011). "Identifying industrial clusters from a multidimensional perspective: Methodical aspects with an application to Germany". Papers in Regional Science, 90(2), 419-439.
Bryman, A. (2012). Social research methods. Oxford university press.
Carpenter, M. A., Li, M., & Jiang, H. (2012). Social Network Research in Organizational Contexts A Systematic Review of Methodological Issues and Choices. Journal of Management, 38(4), 1328-1361.
Ceglie, G., & Dini, M. (1999). SME cluster and network development in developing countries: the experience of UNIDO. UNIDO.
Ding, K. (2007). Domestic market-based industrial cluster development in Modern China.Tokyu.
Fuhse, J. (2009). "The meaning structure of social networks". Sociological Theory, 27(1), 51–73.
Garone, L. F., Maffioli, A., de Negri, J. A., Rodriguez, C. M., & Vázquez-Baré, G. (2014). "Cluster development policy, SME’s performance, and spillovers: evidence from Brazil". Small Business Economics, 1-24.
Isbasoiu, G. M. (2006). "Industrial clusters and regional development: the case of Timisoara and Montebelluna". Brussels. In Conference Proceeding, 1-30.
Joffe, H. (2011). Thematic analysis, John Wiley & Sons, Chichester, UK.
Karaev, A., Koh, S. L., & Szamosi, L. T. (2007). "The cluster approach and SME competitiveness: a review". Journal of Manufacturing Technology Management, 18(7), 818-835.
Kilduff, M., & Brass, D. J. (2010). "Job design: A social network perspective". Journal of Organizational Behavior, 31(2‐3), 309-318.
Koschatzky, K., & Lo, V. (2007). "Methodological framework for cluster analyses (No. R1/2007)". Fraunhofer Institute for Systems and Innovation Research (ISI).
Kuchiki, A., & Tsuji, M. (Eds.). (2008). The flowchart approach to industrial cluster policy. Palgrave Macmillan.
Kukalis, S. (2009). "Agglomeration economies and firm performance: the case of industry clusters". Journal of Management.
Malmberg, A., & Maskell, P. (2002). "The elusive concept of localization economies: towards a knowledge-based theory of spatial clustering". Environment and planning A, 34(3), 429-450.
Marshall A (1920). Principles of Economics. Macmillan, London.
McClelland, D. C. (1978). Guide to behavioral event interviewing. Boston: McBer.
Morosini, P. (2004). "Industrial clusters, knowledge integration and performance".World development, 32(2), 305-326.
Myers, M. D. (2013). Qualitative research in business and management. Sage.
Pietrobelli, C., & Rabellotti, R. (2004). Upgrading in clusters and value chains in Latin America: the role of policies. Inter-American Development Bank.
Porter M (2000). "Location, competition and economic development: Local clusters in a global economy". Economic Development Quarterly,14, 15–34.
Rodriguez-Clare, A. (2007). "Clusters and comparative advantage: Implications for industrial policy". Journal of Development Economics, 82(1), 43-57.
Schmitz, H. (1989). Flexible specialisation: a new paradigm of small-scale industrialisation?. Brighton: Institute of Development Studies.
Spencer, G. M., Vinodrai, T., Gertler, M. S., & Wolfe, D. A. (2010). "Do clusters make a difference? Defining and assessing their economic performance".Regional Studies, 44(6), 697-715.
Wennberg, K., & Lindqvist, G. (2010). "The effect of clusters on the survival and performance of new firms". Small Business Economics, 34(3), 221-241.
Xianping, R. (2004). "Research on China's Small and Medium-Sized Enterprises' Cluster Development Model". Chinese economy, 37(5), 7-18.
Yin, R. K. (2011). Applications of case study research. Sage.
Zaheer, A., Gözübüyük, R., & Milanov, H. (2010). "It’s the connections: The network perspective in interorganizational research". Academy of Management Perspectives, 24(1): 62-77.
Zohurian, M., Shirazi, A., & Dehnavi, M. H. (2013). "Strategic Analysis of the Competitive Forces in Industrial Clusters: A Case of Shandiz Furniture Industrial Cluster". Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 3(12), 344-356.
 

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار