شناسایی و اولویت‌بندی عوامل موثر بر صادرات خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی به بازارهای منطقه‌ای

نوع مقاله : مقاله پژوهشی - کمی

نویسندگان

1 گروه استراتژی و سیاست گذاری کسب و کار، دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 گروه کارآفرینی سازمانی، دانشکده کارآفرینی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jed.2024.373905.654346

چکیده

هدف:
فناوری اطلاعات و ارتباطات (فاوا)، علاوه‌بر اهمیت ذاتی خود، بستری برای رشد کسب و کارها محسوب می شود. توسعه و تنوع روزافزون فناوری ها، فرصت های عدیده ای را برای صادرات محصولات و خدمات فاوا به بازارهای منطقه و حضور اثربخش شرکت های دانش بنیان در عرصه‌های بین‌الملل فراهم کرده است. این پژوهش با هدف شناسایی و اولویت‌بندی ابعاد و عوامل موثر بر صادرات خدمات فاوا به بازارهای منطقه توسط شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی نگارش یافته است.
روش:
این پژوهش از نظر هدف از نوع کاربردی بوده و از منظر استراتژی در زمره پژوهش های پیمایشی قرار دارد. در راستای تحقق هدف پژوهش، نخست با انجام مطالعات کتابخانه ای، عوامل موثر بر صادرات خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت‌های دانش‌بنیان شناسایی شد. سپس به منظور پایش و بومی سازی عوامل احصاء شده برای شرکت های دانش بنیان ایرانی فعال در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات، با 20 نفر از مدیران این شرکت ها که به شیوه هدفمند انتخاب شدند با استفاده از روش دلفی نظرسنجی شد. از آنجا که عوامل احصاء شده از وزن و درجه اهمیت یکسانی برخوردار نبودند، در ادامه، به منظور ارزیابی و اهمیت سنجی ابعاد و عوامل، از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی گروهی، بهره گرفته شد.
یافته ها:
نتایج پژوهش حاکی از تعیین سه بُعد قیمت، تکنولوژی و فنی و مدیریتی و سازمانی به ترتیب با اوزان 0.252، 0.179 و 0.162 به عنوان ابعاد کلیدی و سه عامل قیمت جهانی محصولات، هزینه های مرتبط با صادرات و نرخ ارز رسمی و آزاد به ترتیب با اوزان 0.1515، 0.0708 و 0.0561 به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر صادرات خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات شرکت های دانش بینان ایرانی به بازارهای منطقه ای تعیین شدند که به تناسب، راهکارهای مقتضی در تقویت و بهبود هریک از این ابعاد پیشنهاد شد.
نتیجه گیری:
با بررسی و واکاوی یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که به دلیل ضعف ریال، قیمت محصولات تکنولوژیک و مهندسی در کشور، فاصله معنی‌داری با رقبای خارجی دارد. حجم زیادی از هزینه‌های حوزه صادرات محصولات مهندسی و فناوری اطلاعات و ارتباطات، از جنس دستمزد است که علیرغم تورم فزاینده، هنوز نیروی انسانی در ایران حتی از نوع متخصص بسیار ارزان تر از کشور‌های منطقه است و به عنوان یک مزیت رقابتی بی‌بدیل باید مورد توجه قرار گیرد. به علاوه، وجود تحریم های بین المللی، انگیزه درون افزایی و تقویت ظرفیت‌های نخبه داخلی جهت بومی‌سازی زیر‌ساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات را دو چندان ساخته است. بدلیل عدم شناخت عمیق اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران و سایر کشورها از حوزه فناوری های اطلاعات و ارتباطات، حجم زیادی از توسعه صادرات روی محصولات غذایی و ساختمانی و مواد اولیه صنایع متمرکز شده است. لذا چنانچه سیاست مسئولین در حمایت از فناوران در این حوزه جدی باشد باید در هیئت های دیپلماتیک و سفرهای اتاق بازرگانی از صاحب نظران این حوزه نیز جهت فراهم کردن زمینه برای توسعه صادرات محصولات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات بهره گرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Identification and prioritization of factors affecting the export of ICT services of Iranian knowledge-based companies to regional markets

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ali ShahHosseini 1
  • Zoha Haji Ebrahim Zargar 2
1 Department of Business Strategy and Policy, Faculty of Management, University of Tehran, Tehran, Iran
2 Department of Organizational entrepreneurship, Faculty of entrepreneurship, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Purpose:
Information and communication technology (ICT), in addition to its intrinsic importance, is considered a platform for the growth of businesses. The development and increasing diversity of technologies have provided many opportunities for exporting ICT products and services to regional markets and the effective presence of knowledge-based companies in international arenas. This research aims to identify and prioritize dimensions and factors affecting the export of ICT services to regional markets by Iranian knowledge-based companies.
Method:
This research is applied in terms of purpose and is survey research from the perspective of strategy. To achieve the goal of the research, first, by conducting library studies, the factors affecting the export of ICT services by knowledge-based companies were identified. Then, to screen and localize the identified factors for Iranian knowledge-based companies in the ICT industry, 20 companies sampled through purposeful method managers were surveyed using the Delphi algorithm. Since the final factors did not have the same weight and degree of importance, to evaluate and measure the importance of each dimension and factor, the Group Analytic Hierarchy Process (G-AHP) method was applied.
Findings:
The results of the research indicated that three dimensions such as price, technology and technical, and managerial and organizational with weights of 0.252, 0.179, and 0.162 respectively were key dimensions and three factors such as the global price of products, costs related to exports, and official and free exchange rates with weights of 0.1515, 0.0708, and 0.0561 respectively were the most important factors affecting the export of ICT services of Iranian knowledge-based companies to regional markets. Finally, appropriate solutions were suggested to strengthen and improve each of these dimensions.
Conclusion:
By examining and analyzing the findings of the research, it can be concluded that due to the weakness of the Rial, the price of technological and engineering products in the country has a significant gap with foreign competitors. A large amount of expenses in the field of exporting engineering products and information and communication technology is from wages, which despite the increasing inflation, the manpower in Iran is much cheaper than in the countries of the region, even for specialists, and it should be considered as an irreplaceable competitive advantage. In addition, the existence of international sanctions has doubled the incentive to internalize and strengthen the capacities of the domestic elite to localize ICT infrastructures. Unfortunately, due to the lack of deep knowledge of the joint chambers of commerce of Iran and other countries in the field of information and communication technologies, a large amount of export development is focused on food and construction products and raw materials of industries. Therefore, if the authorities' policy in supporting technologists in this field is severe, experts in this field should be used in diplomatic delegations and Chamber of Commerce trips to provide the basis for developing the export of information and communication technology products and services.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Information and Communication Technology
  • Export of ICT services
  • Knowledge-based Companies
  • Multi-Criteria Group Decision Making
  • Analytic Hierarchy Process